Czym jest ból? Mówi się często, że „ból jest bólowi nierówny”. Przedstawiamy dziś na naszym blogu 8 istotnych faktów o bólu, które powinieneś poznać, aby lepiej go zrozumieć i móc skuteczniej z nim walczyć.
Chociaż przywykliśmy do myśli, że ból to sygnał płynący z tkanek ciała w odpowiedzi na działający na nie szkodliwy czynnik, to dziś już z całą pewnością wiadomo – ból nie istnieje, dopóki nie powstanie w mózgu i nie zostanie przekazany do komórek ciała. Informacja o bólu dociera do tkanek przez drogi nerwowe. Zostaje ona wysłana gdy do mózgu trafiają konkretne informacje z ciała, np. że jest ono uszkodzone czy też w niebezpieczeństwie. Ponieważ impuls nerwowy przesyłany jest z bardzo dużą szybkością, ból – np. kiedy przetniesz palec ostrym narzędziem – pojawia się w ułamku sekundy od zdarzenia.
Liczne badania przeprowadzane przez neurologów, biologów i innych naukowców zajmujących się tematyką bólu wykazały, że każdy z nas ma inny próg odczuwania bólu. W przypadku tego samego czynnika zadającego ból, np. spadającej nam na stopę ciężkiej książki, każdy z nas odczuje inne jego natężenie. Ból odczuwamy w sposób indywidualny. Niektórzy przy dużych obrażeniach np. w wyniku wypadku komunikacyjnego, odczuwają niewielki ból, inni nawet przy niewielkim obrażeniu odczuwają ból o dużym natężeniu.
Niezależnie od tego, co pokażą badania obrazowe (zdjęcie RTG, rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa) przyczyna bólu narządu ruchu może znajdować się w zupełnie innych strukturach ( np. w tkankach miękkich). Jedno z badań przeprowadzonych na grupie sześćdziesięciolatków, którzy nie zgłaszali żadnych dolegliwości bólowych kręgosłupa wykazało, że ponad 30 % miało duże przepukliny dyskowe a 21% z nich miało zwężenie kanału kręgowego. W gabinetach fizjoterapeutów to częste zjawisko – pacjenci o wykazanych w badaniu niewielkich zmianach zwyrodnieniowych odczuwają silne, rozległe bóle, a Ci z fatalnym obrazem badań np. RTG skarżą się na pojedyncze epizody bólowe.
Czynniki psychologiczne takie jak depresja czy silny lek mogą wpłynąć na zwiększone odczuwanie bólu. Z kolei silne emocje jak zdenerwowanie czy szok pourazowy mogą spowodować pewne „znieczulenie” na ból. Tolerancja bólu zwiększa się też zazwyczaj w stanie szczęścia czy euforii.
Wielu pacjentów mówi o tym, że ich ból zaostrza się gdy są w pracy lub sytuacji stresowej. Mózg interpretując sytuację jako niebezpieczną, lub zagrażającą wysyła sygnał ostrzegawczy w postaci bólu. Mechanizm ten działa jako forma samoobrony przed środowiskiem zewnętrznym.
Badania przeprowadzone na grupie amerykańskich żołnierzy wykazały, że Ci, którzy uczestniczyli w szkoleniach na temat bólu i postępowania z nim o wiele rzadziej prosili o pomoc medyczną np. kiedy odczuwali ból w kręgosłupie.
Zjawisko to nazywa się bólami fantonowymi i dotyczy amputowanych kończyn. Pacjent odczuwa ból,ale też np. zimno czy mrowienie w części ciała, która została amputowana. Często są to bóle o dużym nasileniu. Uczucie to jest generowane na podstawie „życiowych” doświadczeń mózgu. Postrzega on ciało osoby po amputacji jako kompletne – tak jak to miało miejsce od urodzenia, a nie w takim zakresie do jakiego doszło po amputacji.
Połączenia w mózgu odpowiedzialne za rozpoznawanie stron w przypadku silnego bólu mogą zostać zaburzone. Jeśli odczuwasz ból o dużym natężeniu i zauważyłeś, że jest Ci ciężko rozpoznać kierunek prawy od lewego, to może okazać się że „mapa drogowa mózgu” która prowadzi do każdej części ciała, przez sygnały płynące o bólu „rozmazała się” nieco.
