Ostroga piętowa - fakty i mity

Zazwyczaj pierwsze i jedyne skojarzenie gdy dotyka nas ból pięty – to rośnie mi ostroga piętowa! Kolejna myśl to ta o bólu i cierpieniu przez wiele tygodni, bo wszyscy tak mają, a jeszcze następna myśl dotyczy zakupu odpowiedniej wkładki do buta – aby ostroga nie dotykała do podeszwy. Czy myśli wielu z nas podążają we właściwym kierunku? O tym w artykule. Obalamy kilka mitów i proponujemy w ich miejsce fakty.

Ostroga piętowa – mity i fakty

# MIT ostroga piętowa jak gwóźdź rośnie i wbija się w moją stopę powodując ból * FAKT Ostroga piętowa jest potoczną i pojawiającą się wśród pacjentów nazwą jednostki chorobowej zwanej zapaleniem rozcięgna podeszwowego. Czym jest rozcięgno podeszwowe? Jest to łącznotkankowa, włóknista struktura znajdująca się na podeszwowej stronie stopy. Rozciąga się ona od guza piętowego (gdzie tworzy jedną taśmę), dzieli się na pięć części i biegnie do stawu śródstopno – palcowego, przyczepiając się do podstawy paliczka bliższego każdego z palców stopy. Chociaż nazwa schorzenia wskazuje że, w obrębie stopy i rozcięgna podeszwowego toczy się stan zapalny, to badania mikroskopowe wykazały, że zmiany te są zmianami zwyrodnieniowymi. Są to więc powtarzające się mikrorozerwania włókien rozcięgna, martwica włókien kolagenowych, oraz zwyrodnienia śluzowe. W następstwie tych zmian zwyrodnieniowych oraz możliwych przeciążeń rozcięgna podeszwowego może dojść do jego naderwania. W miejscu naderwania powstaje ubytek tkanki łącznej, który jest wtórnie nadbudowywany tkanką kostną – tworzy się tzw. ostroga piętowa. # MIT ostroga zawsze jest bolesna, a dolegliwości pojawiają się i znikają * FAKT Co ciekawe tylko niewielki procent osób u których na zdjęciach RTG zauważono ostrogi odczuwa dolegliwości bólowe, a zdjęcie robione było z zupełnie innego powodu niż ból pięty. Badania mówią o tym, że to nie skostniały fragment rozcięgna (przypominający wyglądem ostrogę) jest bolesny, ale jego wzmożenie napięcie oraz powtarzające się mikrourazy rozcięgna. Bolesność w przypadku zapalenia rozcięgna podeszwowego też nie jest spontaniczna i przypadkowa. W rozpoznaniu klinicznym dolegliwości bólowe są określane jako:

Samoistny ból zlokalizowany w okolicy pięty
Ból pojawiający się podczas palpacji wewnętrznej strony piety ( w okolicy przyczepu rozcięgna podeszwowego)
Ból o największym nasileniu rano, przy stawianiu pierwszych kroków, zmniejszający się po tzw. „rozchodzeniu”
Ból nasilający się podczas długotrwałego chodzenia i przeciążenia stopy.

# MIT najlepsze na ostrogi piętowe są domowe sposoby (np. okłady z kapusty albo z łupin orzecha), tylko one powodują zmniejszenie bólu * FAKT

Niestety leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego nie jest procesem krótkotrwałym. Wymaga połączenia farmakoterapii, rehabilitacji, zmiany nawyków (obciążenia treningowe, dobór obuwia) oraz profilaktyki ( np. rozgrzewka przed treningiem).

Rehabilitacja w leczeniu dysfunkcji rozcięgna podeszwowego ma na celu zmniejszenie napięcia rozcięgna, a przez to zmniejszenie dolegliwości bólowych. W procesie rehabilitacji wykorzystuje się:

Terapię mięśniowo - powięziową tkanek miękkich Terapię manualną Masaż punktowy, masaż poprzeczny rozcięgna podeszwowego oraz masaż mięśni łydki Kinesiology taping Zabiegi fizykoterapeutyczne ( m. in. ultradźwięki, krioterapie, jonoforezę), falę uderzeniową Ćwiczenia rozciągające mięśnie oraz rozcięgno podeszwowe

# MIT ostrogi są dziedziczne, miała je moja mama i babcia więc mam je także ja * FAKT Zapalenie rozcięgna podeszwowego jest aktualnie toczącym się w tkankach miękkich stopy procesem o charakterze zmian zwyrodnieniowych. Nie jest to dolegliwość dziedziczona z pokolenia na pokolenie. Czynnikami wpływającymi na możliwość powstania „zapalenia” są natomiast:

stojący charakter pracy,
otyłość,
wiek (zdecydowanie częściej po 40/50 roku życia),
niewyleczona kontuzja stopy,
obuwie niedopasowane do kształtu stopy i aktywności czy to codziennej czy sportowej,
płaskostopie,
intensywne treningi biegowe bez przygotowania i rozgrzewki,
skrócenie mięśni łydki

Ćwiczenie rozciągające mięśnie łydki i rozcięgno podeszwowe

Rozcięgno podeszwowe – bierne rozciąganie

Pozycja do ćwiczenia: Usiądź na krześle lub na podłodze, zegnij rozciąganą nogę w kolanie i biodrze i przyciągnij do siebie.

Ruch do rozciągania: chwyć palce stopy i pociągnij je mocno do siebie, wytrzymaj 10 sekund powtórz w trzech seriach po 10 powtórzeń. Uwaga: ćwiczyć należy codziennie, tylko wtedy osiągniemy efekt przeciwbólowy Mięsień brzuchaty łydki

Pozycja do ćwiczenia: Stanie przy ścianie, przy stole, drabinkach. Noga rozciągana jest w zakroku ( z tyłu), kolano jest wyprostowane, stopa ustawiona w linii prostej, pięta stoi na podłożu, noga nierozciągana (z przodu) lekko zgięta w kolanie.

Ruch do rozciągania: wykonaj zgięcie w kolanie nogi znajdującej się z przodu, do uczucia rozciągania w nodze zakrocznej, wytrzymaj 10 sekund powtórz w trzech seriach po 10 powtórzeń.

Pozycja do ćwiczenia: Stanie przy ścianie, palce oraz część stopy nogi rozciąganej oparte są o ścianę, pięta dotyka do podłogi.

Ruch do rozciągania: wykonaj ruch przybliżenia tułowia do ściany, wytrzymaj 10s powtórz w trzech seriach po 10 powtórzeń Mięsień płaszczkowaty

Pozycja do ćwiczenia: W pozycji stojącej, jedna noga w wykroku, noga zakroczna (z tyłu jest rozciągana), obie nogi zgięte w stawach kolanowych i biodrowych

Ruch do rozciągania: napnij mięśnie tak jakbyś chciał oderwać piętę nogi zakrocznej, po czym wykonaj lekki przysiad, wytrzymaj 10 sekund powtórz w trzech seriach po 10 powtórzeń Uwaga: Normą jest uczucie oporu w przedniej części stopy, o skróceniu mięśni i konieczności ich rozciągania świadczy uczucie ciągnięcia w dolnej części łydki