Mówi się, że sport to zdrowie, ale często wiąże się też z kontuzjami. Urazy skrętne podczas aktywności są najczęstszą przyczyną uszkodzenia więzadeł kolana. Najbardziej podatne na zerwanie jest więzadło krzyżowe przednie, które stabilizuje staw kolanowy. Kiedy dojdzie do takiego uszkodzenia mamy wrażenie, że kolano „ucieka”. Taka przypadłość uniemożliwia uprawianie wielu dyscyplin sportowych, a także znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Nieleczone urazy struktur stabilizujących staw kolanowy może też powodować uszkodzenie chrząstki oraz kości i przyspieszać rozwój zmian zwyrodnieniowych. Na szczęście w medycynie już od lat stosuje się różne metody rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego. Trzeba jednak pamiętać, że ten zabieg wymaga dobrego przygotowania fizycznego, a po nim konieczna jest rehabilitacja. W tym artykule kompleksowo przedstawimy cały ten proces.
Poprawa kondycji kolana przed zabiegiem zmniejsza ryzyko powikłań oraz może skrócić proces rehabilitacji pooperacyjnej. Przygotowując się do zabiegu trzeba przede wszystkim zadbać o uzyskanie maksymalnego zakresu ruchu zgięcia w stawie. Konieczne jest także wzmocnienie mięśni, a szczególnie głównego prostownika, czyli mięśnia czworogłowego. Bardzo ważne jest też zwrócenie uwagi na sposób chodzenia pacjenta. Okres przedoperacyjny można też wykorzystać do wstępnych ćwiczeń poruszania się z użyciem kul. Najlepiej do zabiegu przygotowywać się pod okiem fizjoterapeuty, który dobierze odpowiednie ćwiczenia. Warto też jeszcze przed operacją zaopatrzyć się w ortezę stabilizującą staw kolanowy. Będzie ona potrzebna w początkowym okresie rehabilitacji, aby ograniczyć możliwość zgięcia, co mogłoby skutkować ponownym uszkodzeniem więzadła.
W przypadku zerwania więzadła krzyżowego przedniego konieczne jest odtworzenie struktury, która będzie pełnić jego rolę w stawie kolanowym. Pierwszym etapem jest wykonanie artoskopii, na podstawie której można prawidłowo ocenić skalę uszkodzeń. Podczas takiego zabiegu najczęściej usuwane są naderwane fragmenty tkanek. Podczas kolejnego zabiegu (który także może być wykonywany techniką artoskopii) na ich miejsce wszczepia się fragmenty ścięgna mięśnia półbłoniastego, półścięgnistego lub smukłego albo część więzadła rzepki. Jeśli zabieg jest wykonywany metodą Larsa, to zerwane kikuty oplata się na syntetycznym więzadle. Po pewnym czasie uszkodzone fragmenty powinny się odbudować.
Rehabilitacja po zabiegu to długotrwały proces. Standardowo trwa co najmniej 6 miesięcy, a w przypadku sportowców może przedłużyć się nawet do roku. W pierwszej kolejności po rekonstrukcji należy działać przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Na okolicę kolana stosuje się zimne okłady lub inne formy krioterapii. W pierwszej lub drugiej dobie po operacji wykonuje się też pionizację, oczywiście respektując granice bólu pacjenta. W kolejnych dniach rozpoczynamy proste ćwiczenia obu nóg. Bardzo ważna jest nauka prawidłowego chodu o kulach ze stopniowym zwiększaniem obciążenia operowanej kończyny. Po około 3 tygodniach od rekonstrukcji przechodzimy do treningu czucia głębokiego oraz izometrycznego napinania mięśni. Koniecznie trzeba pamiętać, aby do 3 miesiąca po zabiegu napinać mięsień czworogłowy tylko w zamkniętych łańcuchach kinematycznych. Ćwiczenia izometryczne tego mięśnia w łańcuchu otwartym wywołują napięcie więzadła ACL i mogą spowodować jego uszkodzenie. Podczas aktywności należy zwracać uwagę na to, aby nie skręcać kolana, ponieważ to też może prowadzić do naderwania zrekonstruowanego więzadła. Po około miesiącu od zabiegu można rozpocząć jazdę na rowerku stacjonarnym, a także pływanie kraulem. Podczas rehabilitacji stopniowo zwiększamy zakres ruchu i siłę mięśni, a także ogólną wytrzymałość. Po około 6 miesiącach możliwy jest powrót do aktywności sportowej, oczywiście z zachowaniem racjonalnego obciążenia.
Poza ćwiczeniami konieczna jest też praca manualna ze tkankami miękkimi. Od pierwszych dni po operacji mobilizujemy więzadła wokół rzepki, a po odpadnięciu strupków masujemy blizny. Dzięki temu zwiększamy ich elastyczność i minimalizujemy ryzyko powstania uciążliwych zrostów.
***
Jeśli czeka Cię rekonstrukcja ACL,
polecamy zabiegi z fizjoterapeutami MobileMed
+48 544 44 00 00, +48 604 999 555
