Bolesne, niespodziewane i często z błahego powodu (np. spontaniczny podskok), niewyleczone lub niedoleczone powoduje sporo komplikacji i problemów bólowych na przyszłość. Tak najkrócej można scharakteryzować uraz jakim jest skręcenie stawu skokowego.
Skręcenie stawu skokowego jest statystycznie jednym z najczęstszych urazów kończyny dolnej (szacunkowo od 14 do 33% wszystkich urazów kończyny dolnej).
Skręcenie stawu następuje wtedy, gdy przekroczona zostaje jego wytrzymałość mechaniczna i dochodzi do nadciągnięcia, naderwania bądź zerwania więzadeł stabilizujących staw skokowy, nie dochodzi natomiast do przemieszczenia się powierzchni stawowych czyli kości piszczelowej i skokowej.
Staw skokowy ulega skręceniu najczęściej podczas lądowania stopy na podłożu, np. po wyskoku, podczas biegu czy zeskoku z wysokości, dochodzi wówczas do niekontrolowanego nawrócenia lub odwrócenia stopy (stopa opiera się o brzeg boczny lub przyśrodkowy zamiast oprzeć się na podeszwie) w skutek czego więzadła stawu skokowego ulegają uszkodzeniu.
Dodatkowo do skręcenia stawu skokowego mogą przyczynić się takie czynniki jak złe obuwie (w sportach wymagających wyskoków, nie chroniące kostki), przeciążenia powodowane wysiłkiem fizycznym, aktywność fizyczna bez rozgrzewki, niekontrolowane upadki oraz otyłość.
Najczęściej literatura fachowa dzieli skręcenia stawu skokowego na trzy stopnie:
I0 – naciągnięcie więzadeł, pojawia się niewielki ból i obrzęk
II0 – naderwanie więzadeł z większym obrzękiem i bólem, dochodzi do zaburzenia pełnionej przez nie funkcji i niewielkiej niestabilności stawu skokowego
III0 – dochodzi do całkowitego przerwania ciągłości więzadeł, pojawia się duży obrzęk, oraz krwiaki podskórne, ból jest również duży, brak jest możliwości obciążenia kończyny a niestabilność stawu skokowego jest znaczna
Główne objawy skręcenia stawu skokowego to:
PRICE – jest skrótem angielskich wyrazów określających algorytm postępowania po skręceniu stawu skokowego. W algorytmie ty określone są takie czynności jak: PROTECTION, REST, ICE, COMPRESSION oraz ELEVATION.
Tak więc po pierwsze bardzo ważna jest ochrona (protection) uszkodzonego stawu – nie należy stawu obciążać bezpośrednio po urazie – chód o kulach, Odpoczynek (rest) – ograniczenie poruszania się do niezbędnego minimum. Zimne okłady (ICE) w postaci okładów z lodu czy też dostępnych w aptece coldpacków kilka razy dziennie. Ucisk (compression) w postaci bandaża elastycznego założonego na staw skokowy pozwala na zminimalizowanie wystąpienia obrzęku oraz pewną stabilizację stawu. Oraz umieszczenie kończyny w górze (elevation)np. na poduszkach czy stołku zamiast na podłodze, co ułatwia odpływ krwi z nogi dzięki czemu łagodzone są dolegliwości bólowe oraz ogranicza się powstawanie obrzęku.
Powyższe działania wykonane możliwie w najkrótszym czasie po urazie pozwalają na zmniejszenie obrzęku, ograniczenie dolegliwości bólowych oraz stwarzają dobre warunki do gojenia się uszkodzonych tkanek miękkich.
Poza wczesnym algorytmem postępowania po skręceniu stawu skokowego konieczna jest również wizyta u ortopedy oraz najczęściej wykonanie kontrolnego zdjęcia RTG czy badania USG w celu ustalenia stopnia uszkodzenia stawu skokowego. Jeżeli lekarz uzna, że uraz jest na tyle poważny, że potrzebna jest dodatkowa, zewnętrzna stabilizacja stawu w celu bezpieczniejszego i szybszego powrotu do sprawności może zlecić założenia na skręcony staw gipsu lub używanie przez pewien czas stabilizatora stawu skokowego.
To ważne!
Zbyt ciasne założenie bandaża elastycznego może spowodować brak dopływu krwi do palców stopy (zwiększa się ból a stopa sinieje)
Bezpośrednio po skręceniu stawu skokowego powinno się unikać ciepłych kąpieli oraz maści rozgrzewających
Niewskazane są ciepłe kompresy w okolicy stawu skokowego
Powinno się unikać przyjmowania aspiryny (powoduje rozrzedzenie krwi i zwiększa wewnętrzny wylew, krwawienie)
Nie powinno się lodu przykładać bezpośrednio na skórę tylko na wcześniej położony ręcznik, przyłożenie lodu bezpośrednio na skórę może spowodować odmrożenie.
Podczas skręcenia stawu skokowego dochodzi do uszkodzenia receptorów czucia głębokiego znajdujących się w więzadłach – prowadzi to do niestabilności stawu skokowego. Podstawowym zadaniem rehabilitacji po skręceniu stawu skokowego we wczesnym etapie jest zwiększenie zakresu ruchomości stawu, stosuje się ponadto ćwiczenia poprawiające krążenie krwi, oraz zabiegi z zakresu fizykoterapii przyśpieszające gojenie się tkanek i działające przeciwbólowo. W drugim etapie rehabilitacji dąży się do poprawa siły mięśniowej, zwiększenia elastyczności stawu oraz powrotu prawidłowej stabilizacji i czucia ruchu w stawie. W trzecim etapie rehabilitacji wraca się do aktywności fizycznej wykonywanej przez pacjenta przed urazem, oraz ćwiczy się ruchy charakterystyczne dla uprawianego przez niego sportu.
Najważniejszymi ćwiczeniami w rehabilitacji stawu skokowego są te poprawiające czucie głębokie (propriocepcję) oraz wpływające na powrót stabilności stawu skokowego. Należą do nich wszystkie ćwiczenia na niestabilnym podłożu, dyskach rehabilitacyjnych czy trampolinie.
Jedną z metod specjalnych kinezyterapii stosowanych w rehabilitacji pacjentów po skręceniu stawu skokowego jest również kinesiology taping – aplikacje limfatyczne przyśpieszają wchłanianie krwiaków i obrzęków, a techniki więzadłowe pomagają dodatkowo ustabilizować staw skokowy.
Podczas powrotu do aktywności sportowej pacjentów po skręceniu stawu skokowego ważne jest zabezpieczenie stawu odpowiednim stabilizatorem zabezpieczającym przed ponownym skręceniem, oraz dobór odpowiedniego stabilizującego kostkę obuwia.
Niestety niewyleczone czy przechodzone („samo przejdzie”) skręcenie stawu skokowego, zbyt wczesne obciążanie stawu przez rozpoczęcie chodzenia czy wczesne rozpoczęcie aktywności sportowej może doprowadzić do trwałej niestabilności stawu skokowego, przewlekłego bólu okolicy kostki i problemów z poruszaniem się.
Jeżeli miałeś lub masz skręcony staw skokowy, jeżeli nie przeszedłeś odpowiedniej rehabilitacji po skręceniu i czujesz dolegliwości bólowe lub tzw. „uciekanie stopy” zgłoś się do naszych fizjoterapeutów, nigdy nie jest za późno na dobrą rehabilitację i na to by sobie pomóc im szybciej tym większa szansa powrotu do pełni sił i sprawności. Rehabilitacja Warszawa i okolice Mobilemed.pl
