Ścięgno Achillesa to jedna z najbardziej wytrzymałych ale też najczęściej ulegających urazom struktur naszego ciała. Zerwanie ścięgna Achillesa to częsty problem sportowców amatorów – jeśli zdarza Ci się spontanicznie wyjść na piłkę z kolegami i grać bez rozgrzewki – koniecznie przeczytaj ten artykuł i poleć go innym.
Ścięgno Achillesa ( inaczej ścięgno piętowe) jest strukturą łączącą mięśnie łydki tj. mięsień brzuchaty oraz mięsień płaszczkowaty z guzem piętowym. Jest ono ścięgnem mogącym przenosić znaczne obciążenia, zbadano, że nawet do 400 kilogramów.
Jest jednak strukturą narażona na liczne przeciążenia, dlatego też dość często ( w porównaniu do innych struktur kończyny dolnej) dochodzi do naderwania lub całkowitego zerwania ścięgna Achillesa.
Za główne czynniki przyczyniające się do zerwania ścięgna Achillesa uważa się:
regularne i sumujące się przeciążenia ścięgna,
aktywność fizyczną o nieregularnym przebiegu (tzw. zrywy treningowe),
zbyt duże obciążenia kończyn dolnych (np. treningowe),
przewlekły stan zapalny ścięgna,
powtarzane i sumowane mikrourazy ścięgna,
aktywność fizyczną wykonywaną w źle dobranym obuwiu, na zbyt twardym podłożu,
zaburzenia ukrwienia i priopriocepcji ścięgna,
stosowane miejscowo w okolicy ścięgna ostrzykiwania lekami ( np. kortykosteroidów),
zmiany zwyrodnieniowe ścięgna powstające wraz z wiekiem (np. zwapnienia),
choroby takie jak cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów.
Urazu ścięgna Achillesa można nabawić się w bezpośrednim kontakcie – ktoś kopnie w ścięgno lub w nie uderzy, zdarzają się też przecięcia ścięgna Achillesa ostrym narzędziem.Osłabione ścięgno Achillesa może zerwać się także podczas nagłego silnego napięcia mięśni łydki np. podczas biegu, zdarzają się też zerwania podczas gwałtownego lądowania stopy na podłożu.
Charakterystyczne objawy kiedy zerwiemy ścięgna Achillesa to:
W miejscu zerwania może pojawić się obrzęk oraz krwiak podskórny.
Niektórzy pacjenci zachowują zdolność chodu (inne mięśnie przejmują funkcja mięśni łydki).
Dodatkowo w badaniu palpacyjnym wyczuwalna jest luka w przebiegu ścięgna (długości ok 2-3 cm), ocieplenie miejsca zerwania oraz tkliwość na dotyk.
Diagnostyka urazów ścięgna Achillesa to:
Leczenie zachowawcze stosuje się zazwyczaj przy niecałkowitym zerwaniu ścięgna, oraz u osób starszych, mniej aktywnych. Polega ona na założeniu opatrunku gipsowego na okres ok 2 tygodni, następnie na unieruchomieniu stopy w tzw. końskim ustawieniu w specjalnym ortopedycznym bucie, lub gipsie podudziowym (okres ok 6 -8 tygodni).
Leczenie operacyjne może być wykonane technika zamkniętą lub otwartą.
Leczenie technika zamknięta stosuje się gdy dobrze wyczuwalne są końce rozerwanego ścięgna, polega ona na założeniu szwu przezskórnego.
Leczenie operacyjne techniką otwartą wykonywane jest na kilka sposobów, może to być np. rekonstrukcja ścięgna z przeszczepem z innego mięśnia, czy zespolenie metodą „koniec do końca”.
Unieruchomienie kończyny po operacyjnym zszyciu ścięgna Achillesa może przebiegać na dwa sposoby. Tradycyjna metoda to założenie opatrunku gipsowego na okres ok 6 tygodni i ustawieniu stopy w położeniu końskim. Dopiero po tym czasie rozpoczyna się rehabilitację i obciążanie kończyny. Stosowana obecnie coraz częściej metoda funkcjonalna polega na zastosowaniu funkcjonalnej ortezy umożliwiającej ruchy stopy (poza zgięciem grzbietowym) oraz rozpoczęcie rehabilitacji i częściowego obciążania kończyny bezpośrednio po zabiegu operacyjnym.
Rehabilitacja zarówno po operacyjnym jak i zachowawczym leczeniu zerwania ścięgna Achillesa jest procesem długotrwałym (kilka miesięcy). Podzielona jest na pewne okresy, a przejście z jednego do następnego wyznacza proces gojenia się tkanki oraz czas upływający od zerwania i naprawy ścięgna.
Przebieg rehabilitacji po operacyjnym leczeniu zerwanie ścięgna Achillesa można podzielić na następujące fazy:
Faza 1 – wczesna, pooperacyjna – trwa od operacji do końca 2 tygodnia.
Faza 2 – czas zrostu – trwa od końca 2 tygodnia do ok końca 6 tygodnia
Faza 3 – powrót funkcji operowanej kończyny – trwa do ok 12 tygodnia po zabiegu
Faza 4 – powrót do aktywności rekreacyjnej – trwa do ok 16 tygodnia
Faza 5 – powrót do aktywności sportowej – trwa do ok 24 tygodnia.
Pośpiech nie jest dobrym doradcą w czasie rekonwalescencji po operacyjnym leczeniu zerwania ścięgna Achillesa. Niestety próby przeskoczenia pomiędzy fazami mogą zakończyć się powikłaniem w postaci np. ponownego uszkodzenia ścięgna.
Przeszedłeś zabieg zszycia ścięgna Achillesa? Potrzebujesz skutecznej rehabilitacji według najnowszych standardów. Zgłoś się do MobileMed i wróć do pełnej sprawności w życiu codziennym i sporcie.